Het filantropiewoord van 2011

Wat was het filantropiewoord van 2011 mensen? Geefwet? (genaaid worden op eigen kosten) Multiplier? (driedubbel genaaid worden op eigen kosten), Neem-sms? (uw sms-donatie slaat opeens linksaf naar de portemonnee van een handige ondernemer), Mecenaatsdesk? (methadonbalie voor subisidiejunks in de cultuur) Een Daalmeijertje? (bestuurlijk vluggertje zonder duidelijk hoogtepunt), De Tafel van Zes? (burgemeester in oorlogstijd meets kabouter Plop) SBBI? (een ANBI, maar dan zonder te kunnen worden afgetrokken) Of toch dat onvermijdelijke, maar vreselijke convenant? (zie Geefwet, zie Multiplier, zie Kontvenant, zie Kromvenant) Nee, dan is mijn favoriet toch...Halbe! Mag dat, een eigennaam? Ja, dat mag van mij. Het is die bijna achteloos associatieve combi van ‘half' en ‘hol', gekoppeld aan het blozende gezicht van een omhooggevallen semi-gesjeesde Groningse student in wie wij de bijna aandoenlijk dommige slagersjongen ontwaren die door zijn baas op pad wordt gestuurd om de boterhamworst bij de dorpsfanfare terug te halen. Halbe symboliseert de neo-dictatuur van het materialisme. Halbe is de frisgewassen Han de Wit, die niet in ontwikkelingshulp gaat, maar ‘m juist helpt afschaffen. Halbe symboliseert een land dat ervoor gekozen heeft om weer met 130 km per uur onverdoofd te slachten en waar een verdwaalde orka met meer respect wordt bejegend dan een platbrabants sprekende jongen met een verkeerd paspoort. Zo. Dat was 2011. Ik ben toe aan een kopstoot.

Battle

Zie de poëzie in straatvechten en waardeer de kunst van verhullend taalgebruik. Publicist Jaffe Vink en Greenpeace hebben elkaar opnieuw bij de strot over de ‘Probo Koala' van de firma ‘Trafigura'. Hoe exotisch kunnen namen zijn? Zeg langzaam ‘Jaffe Vink' en hoor Bordewijks (Bint)schoolmeester De Bree zeggen: Kiekertak - Taas Daamde - Klotterbooke - Van de Kabargebok... Zeg langzaam ‘Probo Koala' en zie een zeldzaam ruigharig Nepalees dwergbeertje en niet een roestig ‘gifschip'. Zeg ‘Trafigura' en zie een trio jonge maatschappelijke derde wereld-idealisten en niet een voor omkoping veroordeelde lekkende olieboer uit Amstelveen. Zeg ‘Greenpeace': zie een duurzaam groengrazige vrede en niet een goed doel dat zich gedraagt als een demagogisch dreinende relnicht. Wie heeft hier gelijk? De onverantwoord hard rijdende rechter Schuringa oordeelt als volgt: Vink neutraliseert weliswaar briljant met het doeltreffend verhullende ‘stank-incident' (16 doden) en overige verbale exotica, maar Greenpeace wint door consequent gebruik van ernstig verwondend binnenrijm (gif-schip, grien-pies). Persoonlijk adviesje van de rijdende rechter van dienst: ‘doodsboot' heeft een hogere woordwaarde in combinatie met ‘putlucht'. Dit is mijn oordeel en daar zult u het mee moeten doen.

Roze bril

Als u gedacht had dat ik deze week dat arme Pink Ribbon nog even een zetje zou geven, dan klopt dat. Hoe vergankelijk is roem? Gisteren hip, vandaag hop. In de kliko welteverstaan. Pink Ribbon is de goede doelenkikker die langzaam is gaargekookt in haar eigen juichende marketingsucces. Die dampende wolk van positivisme heeft een opstandingskerk gecreëerd van blije, als kakkerlakken rondspringende positivo's die borstkanker voorstellen als een onbeduidend schrammetje waarvoor roze pleisters afdoende zijn. De Pink-zendelingen maken van borstkanker een onvergetelijke knalfuif die niet bedorven mag worden door de rauwe werkelijkheid van pijn, doodsangst en onweerlegbare mortaliteit die met geen roze stofzuiger valt te kloppen, te vegen of weg te zuigen. Ziehier wat er gebeurt als het goede doel en de middelen een spagaat vertonen die door geen enkel kruis gedragen kan worden. Dan heeft de roze keizer opeens geen kleren meer aan. Zeker niet als het communicatiewonder Quinty Trustfull naar voren wordt geschoven. Er zijn Barbies met een grotere frontale kwab dan deze ambassadrice, die als kern van haar verweer tegen de kritiek van Nieuwsuur het volgende in stelling brengt: "Tis niet waar!" Dezelfde verbluffende stompzinnigheid die Pink Ribbon heeft grootgemaakt, dreigt haar nu te gronde te richten. En dat is doodzonde. Want geen enkel goed doel is groter dan de strijd tegen kanker. Bij de diagnose waarvan u waarschijnlijk liever een KWF-arts aan uw bed ziet verschijnen dan een Pink-marketeer die vraagt of u al een roze licht aan het eind van de tunnel ziet.

Gratiz Musea's

Zelfs als musea gratis worden, krijg je er kinderen met geen gloeiendhete pook naarbinnen. Dat zeggen onderzoekers. En het is de schuld van de musea, want die zijn niet aantrekkelijk genoeg. Dat zeggen de onderzoekers ook. Schuringa zegt: gelul van een dronken aardbei. Hou toch 's op met die infantilisering van kunst & cultuur. Musea kruipen tegenwoordig al te veel op hun hurken om die patatvretende hormoonfabriekjes het maar naar de zin te maken. Fout. Een museum hoort stoffig te zijn en eerbied in te boezemen voor zaken die je later mogelijk gaat begrijpen als je niet te veel coma hebt gezopen. De Nachtwacht gaan we dus niet interactief virtueel nakrijten op de iPad met angry nigger-muziek op windkracht twaalf, maar we gaan ‘m gewoon effe goed bekijken met uitleg van de gids. En nee, in musea blijf je met je zweterige jatten juist van alles af. Het enige knopje waar je op mag drukken is de deurbel en anders krijg je een brandblusser in je nek, want een goeie suppoost is een overtuigd kinderhater die maar één vinger nodig heeft om een klein armpje stevig uit de kom te draaien. Goede kunst doet pijn, een goed museum ook. Beschaving kost geld. Slecht onderzoek helaas ook.

It's the story stupid!

Uiteindelijk komt alles weer terug. Nu telefoon- en straatterreur als fondsenwervende mechanismen zijn uitgewerkt, spraken de profeten tijdens het afgelopen IFC alweer over de wedergeboorte van de DEE-EM. In de volksmond beter bekend als de bedelbrief. Dat is goed nieuws, want anders dan een colporteur past een bedelbrief aanmerkelijk beter in een papiershredder. Daar hoort ook het idee van de DEE-EM thuis, want de bedoeling van evolutie is dat we in fondsenwerving meer rechtop gaan lopen en niet met onze knokkels over de grond schrapend uiteindelijk weer afdalen naar het rijk van de amoeben. Wat is dan de volgende stap? Fundraisers: noteer dit. Geven doen mensen graag als ze betrokken zijn. Betrokkenheid kweek je niet met een geautomatiseerde oproep om poen af te storten in een giroputje. Betrokkenheid ontstaat door een goed en meeslepend verhaal. Dat kan tegenwoordig op veel manieren. Fundraising is storytelling. Begin niet met halen, maar met verhalen. Tipje van mijn kant: liever geen aids-wezen met vieze vliegies, schurftige zwerfezeltjes met drie poten of dansende circusberen op een tefalgrillplaat, maar dingen die de mensen opbeuren. Ik zeg altijd maar zo: beter een 1 mompelende non uit Calcutta in de zaal, dan 100 kilo schreeuwend bedelpapier in de bus.

Het luizenleven van La Jacobs

Jarenlang heb ik Esther Jacobs verdedigd als de noodzakelijke luis in de goede doelenpels. Dat voelde als pissen tegen de wind in: het luchtte altijd op, maar het stonk ook wel verschrikkelijk. Ik bewonderde Jacobs om haar volstrekte gebrek aan zelfrelativering en tact. Het was alsof ik in de spiegel keek. Een ego te groot voor zelfs een hangar met 20 Boeings. En een aan masochisme grenzende verslaving om het Grote Onrecht te bestrijden. Is het verbazingwekkend dat Jacobs uit haar goede doelengraf is herrezen om - op de rug van de SP - haar kruistocht tegen het CBF als de As van het Kwaad weer te hervatten? Nee. Is het goed? Ook niet. Esther heeft haar houdbaarheidsdatum hoorbaar overschreden en klinkt als een pick-upnaald die zich gillend probeert vast te ploegen in een splinternieuwe cd. Wie gaat Esther vertellen dat transparantie intussen ontzéttend 2005 is? Zelfs de Transparant Prijs gaat al niet meer over transparantie. Gaap. En die centrale database voor goede doelen? Die is allang in de maak, notabene in samenwerking met het CIGD. Je weet wel: de organisatie die overbleef in de smeulende krater van Esthers feestelijk ontplofte Donateursvereniging. En nee, de SBF vertegenwoordigt nog niet de hele sector, geeuw. Werken we aan. En dat keurmerkengekruk, daar maakt Steven van Eijck binnenkort hoogstpersoonlijk een einde aan. In een verloren uurtje op een maandagmiddag. Vlak voor een broodje licht belegen kaas. Esther: ik herinner je het liefst als die leuke lastige, zij het licht autistische luis. Maar twee keer in dezelfde pels? Daar krijgt zelfs deze trouwe fan jeuk van op plekken waar de zon nooit schijnt. Lees je eigen onder positivisme instortende zelfhulpboek ‘Wat is jouw excuus?' en neem dit advies ter harte: move on sister!

Harakiri graag, geen moord a.u.b

Het zou allemaal wel meevallen. Not.
Het is nu al zover dat de VVD de PVV rechts toeterend inhaalt en al haar liberale kroonjuwelen door de stront sleurt om maar geen bedrijfspoedel genoemd te hoeven worden. Deze week bewijst het garnalenbrein van VVD-kamerlid Matthijs Huizing dat de missing link van de evolutietheorie in ons parlement gevonden kan worden. Als het aan de VVD ligt, worden goede doelen en actiegroepen zoals Greenpeace die door de rechter op hun vingers worden getikt voortaan fiscaal gekort. Wat is er aan de hand in dit land? De partij die Individuele vrijheid, Zelfbeschikking en Ondernemerschap met kapitalen schrijft, praat hier als een NSB-burgemeester in oorlogstijd en aborteert twee kernprincipes van ware vrijheid in één populistische beweging. Ik betuig respect aan de scheiding van machten als fundament onder een vitale democratie. Laat de overheid vooral niet stoppen haar eigen tegenmacht te organiseren. Een weerbare, actieve civil society vol burgerinitiatief is de zuurstof voor het type samenleving waarin ieder individu tot zijn recht kan komen. En laten de rechters maar oordelen over burgerlijke ongehoorzaamheid, zoals de rechters ook bepalen of een parlementslid aanzet tot haat of niet. Voor dit principe zou Matthijs Huizing als liberaal feestelijk harakiri moeten willen plegen. In plaats daarvan plant hij in naam van de Nieuwe Flinkheid en het Burgerfesoen een dolk recht in ons hart. Kijk, daar zou ik nou wel een tentje voor willen opslaan op het Binnenhof.

Big Plan!

Plan Nederland-directeur Monique van 't Hek heeft Geert Wilders uitgenodigd om samen een ontwikkelingsproject te bezoeken. Van 't Hek zegt ervan overtuigd te zijn dat Wilders positiever wordt over ontwikkelingssamenwerking als hij de kans krijgt de resultaten met eigen ogen te bekijken. Dat roept het beeld op van een tuttige schooljuffrouw die een gedrogeerde meute F-siders uitnodigt voor een lezing over de psalmen van kerkvader Ambrosius. Of was het juist heel pienter van Monique? Dat onze cryptobruineroeptoeter uit Venlo haar uitnodiging zou aanvaarden stond immers gelijk aan de kans dat de paus zou bewilligen in de inzegening van een darkroom in het Vaticaan; dat Ratko Mladic volgend jaar de Nobel Prijs voor de Vrede zou weigeren; dat Dutroux na een feestelijke inhuldiging op de Dam de nieuwe directeur van het Hofnarretje zou worden of dat Marjan Sax voor verdubbeling van de entreeprijs van Civil Society zou bepleiten. Het was natuurlijk een publicitair opzetje van Monique. Maar een slimmer plan was geweest om Geert gewoon ongevraagd te koppelen aan een inktzwart kindje met vieze vliegies. Een kindje met maar één en bij voortduring handgeschreven wens: zo snel mogelijk te emigreren naar het luilekkerland van zijn foster pappa. Je krijgt ‘m echt wel gek hoor.

Te Geefwet

Nieuwe ‘Geefwet' al gezien? In het Gooi en in Wassenaar is de vlag uit en schuimt de champi door de dreven. De welgestelden hossen er in polonaise naar hun notaris. Daar moet je een nummertje trekken en je PC Hoofttractor zeker twaalf uur stationair laten draaien voordat je aan de beurt bent. Het ging ook als een lopend vuur dooralle kakkerscontreien: de multiplijer van Jan Kees de Jager! De multiplijer is een soort winstverdubbelaar waardoor je je gift aan een culturele instelling nu vrijwel helemaal weer teruggestort krijgt van de fiscus. Heerlijk toch? Niet alleen je stilgevallen witwasserette weer lekker op gang met subsidie van de belastingbetalers, maar ook nog eens Warren Buffetje spelen bij het Singer Museum: het kan niet op. Of toch? De major donor fundraisers in cultuurland draaien overuren en steken elkaar in no time een mes tussen de schouderbladen in een bloedige concurrentieslag. Over enige tijd wordt duidelijk: de multiplijer van Jan Kees bleek een opzetje met cultuurslager Halbe. De heren geven. De heren nemen.

To be or to anbi (again)

Zo ben je Happy Feet, zo ben je Happy Meal. Joop, ik zal je missen.
En dan: de nieuwe Geefwet. Het is mij weer niet gelukt om schenken aan SBBI's fiscaal vrijgesteld te krijgen. Wat is een SBBI? Een Sociaal Belang Behartigende Instelling. Dat is wat anders dan een Algemeen Nut Beogende instelling. Een Sociaal Belang is bijvoorbeeld de speeltuinvereniging Oostzaan waarvan ik geroyeerd penningmeester ben. Of SV Kadoelen, de voetbalvereniging waar ik een terreinverbod heb. Een Algemeen Belang is bijvoorbeeld de MaagLeverDarmStichting, waarvoor ik niet meer mag collecteren sinds ik de Darmdialogen introduceerde als fondswervende deur-tot-deur-techniek. Voor de Belastingdienst zijn ingewanden dus een algemeen belang, maar de schommels van Oostzaan niet. Kijk, dat intrigeert mij nou. Er zitten bij de Afdeling Den Bosch dus ambtenaren die bepalen wát in wélk belang is. Padvinders, scouts, zaalhandballers en trombonisten gaan op de stapel toedeliejokie, omdat ze wel heel sociaal maar net niet algemeen genoeg bezig zijn. En dat is natuurlijk krom, want als er nou één groep is die het algemeen belang dient, dan zijn het de scouts wel. Die helpen u altijd naar de overkant, of u nu een darmaandoening heeft of niet.

Nieuw Flink Links

De PvdA was al een poos vrij ver van het paadje af geraakt. Onze rode vrienden hebben het politieke gogme van een drachtig nijlpaard dat schadevrij achteruit probeert in te parkeren in het Louis Seize-kastje van mijn tante Jo. Van een groots wenkend socialistisch perspectief is daarom al geruime tijd niets meer vernomen nu de politieke vijanden andere spelregels hanteren (namelijk geen) en het electoraat weer heimelijk verlangt naar een Sterke Leider die ons wegleidt uit de duisternis naar grazige weiden. Jobs discipelen in de Tweede Kamer hongeren daarom naar politieke succesjes die het bij de mensen in het land weer goed moeten doen. De daartoe gehanteerde tactiek is die van een 30 tons Scania Vabis truck zonder remmen de St. Gotthard af. Nieuw Flink Links kaapt namelijk ideetjes die door andere partijen eventjes wijselijk in de koelbox zijn geparkeerd. Zo staat het vizier opeens op de door het volk geliefde Oranjes (volkomen terecht, maar nu effe niet) en moet ook de ‘misleidende reclame van loterijen' per direct in de ban. Met dat laatste voorstel zagen de socialisten, die de Waal en de Rijn bij elkaar hebben gejankt over de cultuurbezuinigingen, pontificaal de laatste dorre tak af waarop zij zitten. Niet alleen kunnen de culturele instellingen straks op het Goed Kleingeld Gala van de Postcode Loterij checks van 50 euro afhalen in plaats van 5 miljoen, maar ook wordt de sociaal zwakkeren de kans ontnomen om via een lot eindelijk aan de grauwheid van het bijstandsbestaan te ontkomen. De kleine man pakken en met gestrekt been de cultuursector bij de enkels afzagen: da's dubbel bingo. Voor Geert dan.

Popeluisme

Highbrow-periodiek NRC zoekt tegenwoordig nadrukkelijker de sentimenten van de heffe des volks op en liet het burgerlijk draagvlak voor de cultuurbezuinigingen onderzoeken: alle duimen gaan omhoog voor Halbe Zijlstra. Flink zo! Pak die luie, subsidieverslaafde, langslapende, handophoudende uitvreters maar eens goed aan. Wie zit er te wachten op nóg meer atonale jengelmuziek zonder een spoor van melodie, gehandicaptenballet onder viaducten en in tochtige loodsen, kreupelpoëzie van stadsrijmelaars met alleen maar lidwoorden, kabouterdildo's in brons op marktpleinen, ondertitelloze zwartwit speelfilms uit Opper-Silezië, met landbouwzeil ingepakte windmolens en wipkippen, afiguratief geklieder op canvas met olifantenpoep en god mag weten wat al niet verder aan Kreatiefs. Nou, wie zit daar nog op te wachten? Zak ut zegge?
Ik!
Maar mij wordt het nou nooit gevraagd, en dat zou voor meer mensen moeten gelden. Want mee-ademen op elke boer en ruft die het volk laat en slijmkruiperige dienstbaarheid aan het Gesundes Volksempfinden is een karikatuur van ware democratie. Onze getrapte vrijheid zorgt ervoor dat alles van waarde niet direct weerloos is voor types die hun hond aaien, maar hun vrouw ongestraft in elkaar beuken. Niet de euro is onze grootste crisis, maar het popeluïsme. Kunst levert inderdaad geen geld op. Nee, maar het onderhoud van de plantsoenen ook niet.

Fijne wedstrijd!

De VFI gaat de effecten van het Bel-me-niet-register onderzoeken. Moedig, maar zinloos. Van de 16 miljoen Nederlanders zijn er nog zo'n duizend die zich NIET hebben aangemeld voor dit register. Hiertoe rekenen wij ook de inwoners van twee psychiatrische instellingen in de regio Kennemerland, Wethouder Hekking van Juinen en ondergetekende. Alleen deze duizend mogen nog gebeld worden door goede doelen. Heeft de rest zich bewust laten afsluiten voor goede doelentelefoontjes? Waarschijnlijk niet, maar de hamvraag is: hoe waarschijnlijk is het dat zij dit (laten) terugdraaien? En: hoe waarschijnlijk is het dat minister Verhagen van EZ dat gaat toelaten? Verhagen verklaarde met een stalen tronie dat de goede doelen hooguit wat ‘hinder' ondervinden van het register... Tja, het glashard ontkennen van de bloody obvious is geen hoopgevend signaal, zeg maar. In de denktrant van Maxime veroorzaakte een ijsberg ook wat hinder voor de Titanic en de aanslag op het World Trade Centre nogal ongemak voor het luchtverkeer. De telefonische fondsenwerving wordt zo gesmoord in een politieke bagatel. Te laat! Te laat!, zei Winnetou, het register is al naarbinnentoe!

P.S.: Hartelijk dank ik de lezers die mij een ansichtkaart stuurden naar mijn viscamping Relaxi in de Belgische Ardennen.

Sloopsteen voor de geest

NRC-hoofdredacteur Peter De Wereld Draait Door Vandermeersch is in zijn knieval voor het populisme nu pontificaal voorover in de gapende valkuil van de goede doelen gesodemieterd. De kwaliteitskrant - die onlangs ANBI's omschreef als ‘algemeen nut verhogende instellingen' - wilde graag snel scoren met haar Charity Awards, maar heeft nu de hoon van vrijwel heel charitatief Nederland over zich afgeroepen. Waarom? Omdat alleen CBF-keurmerkhouders zich kunnen inschrijven. Alleen díe zijn volgens NRC namelijk te vertrouwen. De rest, zeg maar die andere 55.000 goede doelenorganisaties, niet. Onze nationale slijpsteen hanteert hiermee de volgende botte bijl: je kunt pas zwemmen als je een diploma hebt! Is NRC echt zo dom? Jazeker, plus dat de jury (Vincent Mentzel, Rob van Vuure, Theo van Vugt, Peter Vandermeersch en Hans Nijenhuis) - stuk voor stuk connaisseurs van de sector - lekker snel naar huis wil. En zo betoont NRC zich de elitekrant die zij nog steeds is en die de rijkste goede doelen beloont met een prijs die juist toekomt aan al die kleine, sympathieke, innovatieve doelen die ervoor gekozen hebben om zonder diploma aan de muur zich toch in te zetten voor een betere wereld. Vandermeersch: If you can't stand the heat, stay out of the charity kitchen please.

Fatima & Ingrid

Alleen als een collectant de bussen heeft gejat of een directeur een Strauss Kahntje heeft begaan, komen goede doelen in de krant. Of als een buitenlandse krant juist lyrisch over ons is. Wij zijn het vrijgevigste volk van Europa zegt de Wall Street Journal en alle onze dorpsgazetjes papagaaien het braaf na, want succes kent altijd te veel vaders. Zijn ALLE Nederlander het vrijgevigst? Neen. In ons land hebben PVV-stemmers het minste over voor hun medemens, blijkt uit het betrouwbare Donateurspanel. Dat is ook al geen verrassing, want wantrouwen, angst en rancune zijn de solide bouwstenen van de eigen-volk-eerst-doctrine. Dit in schril contrast met onze hoogopgeleide allochtonen, die vijf keer meer aan goede doelen geven dan laagopgeleide PVV'ers, ook al is dat laatste dubbelop. Het zijn Mustafa en Fatima met een diploma die het vrijgevigheidsgemiddelde van de Nederlander omhoog krikken, terwijl Henk en Ingrid juist tegenspartelen. Kijk, dat schrijven onze kranten nou weer niet. Als we winnen zijn we allemaal kampioen. Als we verliezen krijgt de gehandicapte lesbische joodse negerin met een bult altijd de schuld. Scorebordjournalistiek, zou Co Adriaanse zeggen.

Beschaving der mars

Alles van waarde is weerloos en vooral de communicatie rond de ‘Mars der beschaving'. Even voorop: ik ben het eens met de initiatiefnemers, maar de slogan en radiospotje zijn een 100% gevalletje schieten-in-eigen-culturele-voet. Beginnen we met de slogan: ‘Mars der beschaving'. Proef die archaïsche tweede naamval ‘der' even op uw tong: ik schaam me niet voor mijn goede opleiding, maar ‘der' is uit communicatieoogpunt te veel Couperus en te weinig Kluun. En wat die Flink Rechts-types helemaal in de kaart speelt is dat radiospotje waarin kinderen tenenkromtrekkende tekstjes uitspreken. Gewone kinderen? Nee kinderen-voor-kinderen-kinderen. Met zo'n Gooische ‘R', die door sommigen voor deftig wordt gehouden, maar door verstandige mensen voor een zeer ernstig spraakgebrek of een imitatie van een bronstige zeeleeuw. Die kinderen hebben ouders die toch wel geld hebben om ze naar vioolles te sturen. Wat we nodig hebben, zijn kinderen die nog nooit in een museum zijn geweest en daar waarschijnlijk ook nooit meer zullen komen. Wat we nodig hebben is de gedachte dat ‘kunst' net zo elitair is als lucht, water en brood. Een sector die op het punt staat onverdoofd geslacht te worden, mag wel wat minder elitair van zich afbijten. Leer de taal spreken van de Halve Zoolstra's en U gewordt het Koninkrijk der Beschaving sneller dan ik een mars eet.

Bel-in-godsnaam-niet-aan-register

De OPTA staat op het punt om 160.000 euro van goede doelen te stelen. De club die zich als ‘telecomwaakhond' afficheert, maar in de praktijk doorgaans niet meer is dan een tandeloze chihuahua met ernstig urineverlies, heeft de goede doelenloterijen voor meer dan anderhalve ton beboet. Dapper. Dat voelt als een prent krijgen voor rijden zonder licht door Bromsnor, terwijl op de achtergrond ongehinderd een gewapende bankoverval plaatsvindt. De aanklacht: tijdens wervingstelefoontjes zou nagelaten zijn de consument actief te vragen of deze nogmaals gebeld mocht worden. De kolder gekroond natuurlijk, want iedereen wil graag door de Postcodeloterij gebeld worden. Over wat je hebt gewonnen dan. Wat je juist wilt voorkomen is dat aangebeld wordt door die vreselijke Gas-ton. Het schrikbeeld van iedere postcode-eigenaar: een grote geldprijs live in ontvangst te moeten nemen van een mompelende rolmops. Gaston, dat is het complete boteroverschot van de EG geperst in twee nare schoenen. Of wilt u liever verbaal aangerand worden door dat melkmuiltje Rick, dat net zo'n lichtgevend slijmspoor achterlaat en precies dezelfde woorddiarree uitbraakt als zijn vader? Zulke peppie en kokkies wil je niet over de vloer. Kijk, dáár zou de OPTA eens iets aan moeten doen. Ga boeven vangen.

Kontvenant

Het is even muisstil in het kabinetsoverleg en dan houdt Mark het document als de Champions Trophy omhoog en spreekt het verlossende woord: "We've got him!" Een luid gejoel breekt los. Het convenant wordt door Maxime uit Marks hand gegrist en in triomf gezoend. Piet Hein maant tot stilte en spreekt de uitgelaten schoolklas toe: "Mark. Proficiat kerel. Het is Jan Peter nooit gelukt, maar jou komt de eer toe. Nog nooit heeft een kabinet in onze parlementaire geschiedenis het complete maatschappelijke middenveld in een paar A4'tjes bij elkaar geveegd en aan een touwtje geregen. Niet scheelt dat alleen een hoop tijd om al die types hier op het Binnenhof koffie te schenken en zoete koek te serveren, maar het mooiste is... " - hier kan Piet Hein zijn lachen niet houden - "het mooiste is dat ze alles ook nog zelf betalen!" Met gierende uithalen vallen de ministers en staatssecretarissen elkaar in de armen. "4,7 miljard maha...maatschappelijk kapitaal", hikt Jan Kees. "Nog makkelijker dan de Tafel van Zes in de cultuur", buldert Halbe. Het pandemonium is compleet, maar Mark steekt zijn armen bezwerend omhoog. "Mondje dicht mensen. In de plooi die gezichtjes en dankbaar kijken bij de ondertekening! Voordat ze de tekst begrepen hebben, is ons begrotingsgat zo goed als dicht."

Te vroeg gejuicht

Marjolein Bastin heeft me een persbericht gestuurd. Marjolein wie? Marjolein werkt als sinds 1927 als illustrator, onder andere voor Libelle. Marjolein voetschildert, macrameet en punnikt daarvoor allerlei lieve beestjes, die je in haar online kadosjop kunt kopen. De meeste door Bastin vereeuwigde fauna en flora zie ik persoonlijk liever als road kill of in de biobak, maar daar gaat het nu niet om. Bastin wil haar liefde voor gods schepping tot uitdrukking brengen in een eigen fonds. En - nu komt het - daarin heeft zij het complete bruto binnenlandse product van Guinnee Bissau gestort, zijnde tienduizend euro. Ja, stop de persen maar. Bastin, die door haar gewaterverfde getuttemerul tot haar knokige knieën intussen in het geld staat, heeft tien roodjes geschokt en stuurt mij daar nu een juichend persbericht over. Marjolein. Lieve schat. Ik hoor net dat stichting Ammodo 15 miljoen per jaar gaat uitkeren aan cultuur. Geen persbericht gezien, maar misschien komt dat ook een beetje omdat dit geld afhandig is gemaakt van Rotterdamse havenarbeiders. Maar toch. In gods schepping is er rangorde. En daarin neemt het Bastin Fonds een plaats in onder de Willy Dobbe Foundation, het Weduwenfonds voor het Groot Kozakkenkoor en de Speeltuinvereniging Oosterzaan, waarvan ik geroyeerd penningmeester ben. En daaronder Marjolein, tja, daar is eigenlijk niks meer.

Zeeuws meisje woont in Brussel!

Hollanders lopen hooguit nog op klompen door de porseleinkast en zijn allang niet gierig meer. Belgen daarentegen lijken geheel in strijd met het cliché van de vrijgevige Bourgondiër meer op Zeeuws meisje dan Zeeuws meisje zelf. Belgen zijn pathologisch zuunig. Op hun 'filantropie-index' slaat de naald der vrijgevigheid aan goede doelen uit naar 50 miezerige euri per Belg. Dat is nog geen kwart van wat een Nederlander ophoest voor zijn medemens. En het wordt nog erger. Nederlanders storten namelijk ook nog eens astronomische bedragen aan het goede doel af via de Belastingdienst. Een instantie die onze Belgische vrienden mijden als de vliegende zwarte bultenpest en die derhalve bemand wordt door één slecht verstaanbare en uit zijn mond riekende oud-mijnwerker. En zo bezien is België eigenlijk het Schotland van het continent, het Zeeland van Nederland en zeker niet de hit van de voormalige popgroep Het Goede Doel.

Bevrijdingsdag

In het dorp van Goed Doen wordt Bevrijdingsdag gevierd met een loepzuivere schoolpleinruzie tussen hoogleraard Theodorus Schuyt en het Instituut Fondsenwerving. Of beter: tussen het CBF Keur en Keurmerk Goede Doelen. Het keurmerkstrijdje - gaapgaap - leek geïmplodeerd tot een tuttemerullig handtasjesgevecht tussen twee relnichten, maar wordt nu weer leven ingeblazen door een Scudje van Schuyt en een hittezoekende raket per kerende post van IF. Beide partijen spelen heerlijk vals. Schuyt zegt na lange innerlijke strijd, gewetenswroeging en handenwringen naar Damocles' zwaard te hebben moeten grijpen, terwijl een kind kan bedenken dat hem vanuit het CBF de wacht is aangezegd. IF ontkent op miraculeuze wijze betrokkenheid bij het Keurmerk Goede Doelen. Dat is ontkennen dat je koekjes jat, terwijl je met twee handen in de trommel graaiend live op het NOS-Journaal komt. Wat is de oplossing? Gewoon doen waarvoor SBF-voorzitter Joop Daalmeijer al anderhalf jaar geen tijd heeft: het CBF maakt serieus plaats voor lokale fondsenwervers en het KGD stopt met haar mallotige claim een serieus keuralternatief te zijn. Met 19 keurmerkhouders (KGD) tegenover 346 (CBF) is dat Liechtenstein dat dreigt de VS binnen te vallen, of anders.

Wat stinkt hier zo?

Er is nieuws waarvan je hoopt dat het waar is. Zo bericht het AD deze week - net als Trouw 2 jaar geleden (!) - dat allochtonen vrijgeviger zijn dan autochtonen. Mevrouw Carabain van de VU had het zelf gezegd (not). De moerasdelta was te klein, want goeie doelen zijn potdorie niet van hullie maar van wullie. En geven, tja, dat doen Hollanders nou eenmaal aan andersgekleurden. Laatstgenoemden bij voorkeur met vieze vliegies of tenminste rare kookluchtjes, zo luidt het Gesundes Volksempfinden in de populistische pers. Dat na klapschaatsen, erwtensoep eten, sjoelen met je schoonmoeder en onbekommerd onbeschoft zijn in de openbare ruimte, geven aan goeie doelen nu uitgerekend niet gezien wordt als ultieme vorm van integratie, is zeer begrijpelijk. Vrijgevigheid van allochtonen past namelijk slecht in het Flinke Ik Hou Van Holland Nationalisme, dat als een alles doordesemende ruft door onze samenleving trekt en voor collectieve hersenverweking en slappe knieën zorgt. Als geld al stinkt, dan meurt geld van allochtonen voor goeie doelen zeker niet meer dan dat van autochtonen. Dunkt mij.

Geloven in Nederland

Ik hou van Theo, maar met "Geven in Nederland" is het nou mooi geweest. Dit tweejaarlijkse onderzoek naar geefgedrag van Nederlanders is zó eng voorspelbaar geworden, dat zelfs naar het uitkomen van de nieuwe telefoongids van Scheemda met meer spanning wordt uitgekeken. Maar het is veel erger. "Geven in Nederland" is helemaal geen stevig longitudinaal wetenschappelijk onderzoek. Het is een academisch zandgebakje dat verkrummelt onder de lichtste toets der methodologie. GIN drijft op zand en extrapoleert net zo genuanceerd als een kudde parende rinocerossen in een aardewerkmuseum. Zo heeft GIN geen idee van schenkingen via de notaris. Ech nie. Of het aantal vermogensfondsen. Not a clue. Een dronken aarbei zegt zinniger dingen, maar de academische aannames gaan er elke keer in als gods woord in een ouderling. Dat Nederlanders al decennia lang jaarlijks ongeveer 4 miljard euro afstorten voor het goeie doel, is het best bewaarde geheim van de sector. Tweejaarlijks applaudisseert iedereen voor een filantropische keizer, die keihard in zijn blote lus staat. En zo bezien is "vertrouwen" inderdaad ons kroonjuweel. Maar dan graag met de academische toevoeging "dubbelblind".

Niet lappen voor jappen

Wetenschappers verklaren dezelfde borrelpraat als u en ik, alleen hun N is meestal groter dan 1. En dan is het een academisch gelegitimeerde, zeg maar, erg grote borreltafel. Dat dan weer wel. Zo kun je 10.000 mensen interviewen over de tegenvallende opbrengst van de benefietavond voor Japan, maar je kunt ook zelf bedenken dat een volle maand na dato de urgentie is weggeëbd met de snelheid van een terugtrekkende tsunami. "Lappen voor Jappen" is ook kansloos omdat we collectief vinden dat Japanners rijk genoeg zijn. Als je zoveel kerncentrales kunt bouwen, kun je ook je eigen eiland opdweilen denken onze reptielenbreinen. Of - nog zo'n mooi academisch openwaaiende schuurdeur - als je rijke mensen niet vraagt of ze wat willen geven, verklein je de kans dat ze ook daadwerkelijk wat geven. Volgens de Cruyffiaans filosofie "als je de bal niet hep, ken je ook niet scoren" waren wij niet-academische N=eners al tot deze verpletterende conclusie gekomen. Wetenschap is voor 98% the bloody obvious. De overige 2% zoeken we nog uit.

Tinekes vlucht voorwaarts

Tineke Ceelen van Stichting Vluchtelingenwerk heeft haar straatwervingsbureau met het AD als getuigeop straat geknikkerd. De hoge kosten waren volgens haar "niet uit te leggen aan de donateurs". Tineke, Tineke. Volgens mij heb jij het complete boteroverschot van de EU op je hoofd. Het is namelijk ook niet aan jouw donateurs uit te leggen dat je überhaupt met die straatwervers in zee bent gegaan. Of las je soms ‘straatzwervers' in de offerte? En als je dat gedaan hebt in naïviteit, dan kunnen wij je gelijk het koninklijk lakzegel van onomkeerbare bestuursincompetentie toekennen. En daar voeg ik persoonlijk graag ook de Gulden Bezem aan toe, voor de erg doorzichtige wijze waarop je je eigen Vluchtelingenstoepje hebt schoongeveegd. De hele publicitaire kolerezooi ligt nou voor de deur van je collega-directeuren, die allemaal aan hun donateurs moeten uitleggen dat straatwerving géén volksverlakkerij is. Dat is het natuurlijk ook wel, maar niet om reden die jij opgeeft. Straatwerving is niet te duur, het is gewoon godsnakend irritant.

Van Kul-tuur naar Cultuur

Terwijl de afbraak van collectieve voorzieningen al vanaf de jaren tachtig is ingezet, wordt de cultuursector toch nog erg overvallen door de bezuinigings-shovel waarmee staatssecretaris Halbe Zijlstra door de voorpui naar binnen komt rijden. Ik begrijp het wel. De cultuursector is de spreekwoordelijke kikker in een ketel die te laat doorheeft dat-ie gekookt wordt. Kunnen we Halbe iets kwalijk nemen? Neen. Halbe is een jongen die zelf veel te lang over zijn studie soosjologie heeft gedaan en daarom nu langstudeerders wil beboeten. De cultuurbeleving van Halbe zit in het spectrum Abba-Mary Poppins-Frans Bauer en dan weet je zeker dat je in een heel foute musical zit. Het ligt niet aan Halbe. Cultuur is door de eeuwen heen al het kind van de laagconjuncturele rekening geweest. De gesjochte volksbehagers van dit PVV-schaduwkabinet zijn daarom juist een zegen voor onze cultuur, die zich weer moet leren verdedigen en niet als een mietje naar mama hollen als halve zijlstra's boe roepen. De kikker die de Cultuur is, is wel halfgaar, maar nog altijd sterk genoeg om uit de ketel te springen.

Heel slecht ID

Geen kwaad woord over Maria van der Hoeven als voorzitter van Alzheimer Nederland. Bleef fier overeind bij Pauw & Witteman. Maar het is moeilijk om de monumentale faux pas van Maria-minister-van-onderwijs te vergeten. Is het fair om Joop Doderer zijn Swiebertje eeuwig na te dragen? De Swieber van Maria heet "Intelligent design". ID is de in Amerika uitgevonden lobby van fundamentalistische creationisten om de bijbel weer het klaslokaal in te kruien. Onder het mom van een wetenschappelijke theorie wordt ID ingezet als tegengif tegen de verderfelijke gedachten van Darwin. Als kind van de moederkerk liet Maria zich beboteren en besuikeren door de lobbyisten en stelde voor ook de lelieblanke zieltjes van schoolgaand Nederland bloot te stellen aan deze doorzichtige bekeringsijver. De ontvangenis van Maria's voorstel verliep tot opluchting van heel zindelijk denkend Nederland gelukkig niet onbevlekt. Of Maria knettersteengek geworden was? Ja dat was ze. Tijdelijk. Nu ze als voorzitter van Alzheimer Nederland penitentie doet, moeten we de zaak maar definitief vergeven. En vooral vergeten.

Rinnooy Kannen & Kruiken

Even vooropgesteld. Ik behoor niet tot de vaste boeroepers. En ik vind de goede doelenloterijen na de uitvinding van de telefoon en de Tefalpan het beste wat Nederland ooit overkomen is. Nee echt. Maar het Goede Doelen Platform is met uitzondering van het klok- en hamerspel van fokstier Herman het meest genante orgaan van onze moerasdelta. De majestueuze onbeschaamdheid zit ‘m niet in de eerzame doelstelling, maar in de benaming. Niet geld meurt, maar het woord. Er is natuurlijk niks mis met een kadaverlobby in Den Haag om de Wet op de kansspelen hermetisch dichtgetimmerd te houden voor Europese marktwerking. Maar om nou daarvoor je boerenkiespijnlachende beneficianten als beschermende zandzakken op een platform te hijsen en ook Rinnooy Kan er nog als voorzitter voor te zetten? Alexander heeft daarmee in één klap duidelijk gemaakt dat hij helemaal niet de machtigste man van Nederland is. Hooguit een postcodekanjer aan de tiet van Boudewijn. Is dat erg? Nee, maar laten we het wel transparant houden. Wiens brood men eet, diens woord men spreekt.

Collecteren is leuk!

Collecteren schijnt tegenwoordig een hel te zijn. Dat valt reuze mee, al begon het slecht. Ik ben gisteren namelijk op pad geweest met een kloeke bus voor de Speeltuinvereniging Oosterzaan. Het bestuur had mij gevraagd de papieren zak van mijn hoofd te halen omdat dit de opbrengst van mijn ronde "mogelijk negatief zou beïnvloeden". Bij het eerste adres ontstond een ernstige woordenwisseling met een Pakistaanse meneer die eerst het bestaan van de speeltuinvereniging betwistte en daarna alleen per pin een bedrag van onder de euro wilde doneren. Zijn buurvrouw wees bij het opendoen op een gehoorapparaat en wenkte mij met driftige gebaren binnen te treden, waarna wij om mij nog immer duistere redenen het volledige Jeugdjournaal samen hebben bekeken en ik onverrichterzake weer buiten werd gezet. Het aanbellen bij het derde portiek had daarentegen een overdonderend succes door een wijziging van mijn tactiek. De bewoonster, een oud vrouwtje achter een rollator, overhandigde mij spontaan 300 euro. Waarmede mijn vermoeden werd bevestigd dat het bestuur van de speeltuinvereniging weinig kaas heeft gegeten van fondsenwerving: het collecteren met een papieren zak over het hoofd werkt uitstekend.

Kromvenant

Sinds het Smeekschrift aan Margaretha van Parma in 1566 al probeert de filantropie-sector belet te vragen bij de overheid. De bestuurders staan al die tijd als bedremmelde pachters met de pet in de hand bij de grote poort van het Binnenhof in weer en wind op hun beurt te wachten. In die poort zit een klein luikje vanwaarachter steeds een Homerisch geschater opstijgt als weer zo'n filantropieboertje op de stoep staat. En godlof, na 445 jaar is er dan eindelijk een regent die zijn gezicht voor meer dan 30 seconden in de plooi kan houden bij de aanblik van die kruiperige liefdadigheidstroepen. Realpolitiker Rutte snapt dat het handig is om de 6 miljoen donateurs en 2 miljoen vrijwilligers te vriend te houden: zonder die ruggengraat implodeert zijn BV Nederland namelijk binnen een week tot een skeletloze bananenrepubliek. Een machtspositie die nog niet is doorgedrongen tot de filantropiebestuurders, voor wie het door het genoemde luikje toewerpen van een convenantje al aanleiding is tot een volksfeest waar de geuzen in 1566 nog slechts van droomden. Maar sector: Rutte is een keizer zonder kleren. Achter de poort op het Binnenhof staat een piemelnaakte premier. Niks convenant! Gewoon keiharde eisen dat er binnen een jaar een door al die zwendelbanken goed gevuld maatschappelijk investeringsfonds komt. Dan pas praten we weer verder. En dan niet op het Binnenhof, maar gewoon bij ons thuis. Als we tijd hebben. Misschien. Als onze pet ernaar staat.

Hol man!

Misschien kent u Theodoor Holman als de slappe zak hooi die probeert snedige stukjes in het Parool te schrijven. En daar volgens mij nimmer in slaagt. Dat is geen "jalousie de metier", ook niet nu Holman in een als raillerend bedoeld kolommetje geschreven heeft over de veelverdienende goede doelendirecteuren. In het televisieprogramma Barend & Van Dorp beweerde Holman ooit dat de politie van het opgebaarde lijk van zijn boezemvriend Van Gogh een been had geamputeerd voor onderzoek naar achtergebleven kogels van Mohammed B. Dat verhaal bleek slechts bedoeld om de gemoederen nog wat meer op te jutten. Onder de dreiging van een claim trok Holman zijn halfzachte keuteltje in. En dat moest hij nu ook weer doen, omdat hij zelf de salarissen van de directeuren in zijn schoolkrantenproza wat had opgehoogd, slechts bedoeld om de gemoederen nog wat meer op te jutten. Wij weten nu twee dingen zeker: de achtergebleven kogel van Mohammed zit klaarblijkelijk in de frontale kwab van Holman en - met uitzondering van mijn tandarts Ard Breker - is een naam zelden zo treffend toegevallen als die aan onze Theodorus: het geschenk van God dat u beste onuitgepakt kunt laten.

New balls please!

Hoogmoed komt voor de vrije val. Het rechtstandig omhoog gevallen zakenwonder Hank Sweep, die twee jaar geleden de goede doelenwereld wel even een lesje entrepreneurship zou bijbrengen met zijn sms-geefdienst, is deze week weer door de dampkring op aarde teruggekeerd. Bij aankomst waarvan hij tevens zijn testikels feestelijk op een groot hakblok terugvindt, want het begint erop te lijken dat van alle geefeurootjes op de digitale sms-snelweg er net iets te veel linksaf zijn geslagen richting Breda, alwaar Sweeps "GoedeDoelSMS" zetelt. Het zal allemaal wel een technische storing zijn, maar die vallen miraculeus genoeg nou nooit uit in het voordeel van consumenten. En wat sneu nou dat Sweep twee jaar geleden VFI, providers en alle goeden doelen-apparatsjik beschuldigde van "diefstal" omdat zij het waagden een oncurrende sms-dienst op te tuigen. Bij de VFI aan de James Wattstraat lachen ze zich natuurlijk de ballen uit de broek. Een activiteit die Henk Zweep zich, gezien de precaire situatie van zijn mannelijkheid, binnenkort ongetwijfeld niet meer kan veroorloven. Inderdaad: een kwestie van geen noten meer op zang hebben.

Graaien met de warme hand

Integriteit scheelt soms maar één letter. Scheringa zit in de testamentenhandel mensen, dus tel je tafelzilver na. Mooie titel "De Gift". Lijkt een beetje op "The Sting", de moeder aller films over ingenieuze laaienlichterij. "De Gift" slaat vooral op "De Gave" die sommige mensen hebben om overal handel in te zien, zoals Dirk, die na zijn echec met de DSB als een ondeugend badeendje boven de waterspiegel opplopt om boeren, burgers en buitenlui weer even charmant van hun overtollige centjes af te helpen: dat heet "graaien met de warme hand". Het verdienmes snijdt aan twee vlijmscherpe kanten: de contributie die gelukzoekers voor de testamententombola over hebben opgeteld bij de afdracht van de notarissen aan de achterdeur van "De Gift". En de goede doelen die ongevraagd op de website zijn geslingerd? Die staan er als geurvlaggen van betrouwbaarheid te wapperen in de financiële wind uit Spanbroek. Ik zou als Goed Doel "De Gift" met tien valse Mechelse herders van mijn Erf jagen.

Klokken lui

De grote vraag waarmee 2011 begint is deze: is Roelof van Laar, directeur van Stichting Stop Kindermisbruik, een klokkenluider of niet? Van Laar stelde in een Radio 1-discussie o.l.v. Felix Meurders met VFI-directeur Gosse Bosma dat goede doelen zich te veel bedienen van "irritante methoden van fondsenwerving". Van Laar zakt echter als een baksteen voor de klokkenluidersproef : hij vertelt namelijk wat iedere Nederlander allang weet. Toch zal Bosma gedacht hebben: You better have ‘m inside pissing out than outside pissing in. Dat laatste wordt vooral gedaan door PVV-kamerleden schijnt het, maar dat is weer een ander verhaal. Of directeur Van Laar als goede doelendirecteur een geloofwaardige criticus is? Mmmm, de realisatie van de doelstelling van zijn stichting is vooral in de regio Amsterdam verder weg dan ooit. Misschien was dit wel Van Laars ‘claim to fame' en is zijn kritiek een slimme methode van...fondsenwerving.